Józef Czempiel (1883 – 1942)

Mateusz Kijas

Gdyby zebrać wszystkich zamordowanych w trakcie II wojny światowej męczenników za wiarę, to niewątpliwie zebralibyśmy w jednym miejscu co najmniej kilka tysięcy osób. Część z nich doczekała się po wojnie wyniesienia na ołtarze, niektórzy indywidualnie, a inni zaś byli beatyfikowani w ramach większej grupy osób. Jedną z takich grup jest 108 Błogosławionych Polskich Męczenników II Wojny Światowej, których wspomnienie obchodzone jest 12 czerwca. W tym gronie osób znalazło się również kilku przedstawicieli ze śląskiej ziemi, jednym z nich jest bł. ks. Józef Czempiel.

Ten śląski kapłan i męczennik urodził się 21 września 1883 roku w małej wiosce, Józefce, koło Piekar Śląskich. Pochodził z wielodzietnej rodziny górniczej. Swoją edukację zaczął w szkole elementarnej w swojej rodzinnej miejscowości, a po ukończeniu gimnazjum w Bytomiu rozpoczął w 1904 roku studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. W trakcie swojej formacji do kapłaństwa udzielał się m.in. w Kółku Polskim, Kółku Braterskim „Zet”, jak i był również współzałożycielem Koła Studenckiego „Swoi”. Stowarzyszenia te działały na terenie biskupiego konwiktu (internatu), część z nich była legalna, reszta zaś miała charakter tajnych stowarzyszeń.

22 czerwca 1908 roku, w Katedrze Wrocławskiej p.w. św. Jana Chrzciciela otrzymał z rąk kard. Georga von Koppa Święcenia Kapłańskie. Jako młody wikary rozpoczął swoją działalność duszpasterską w parafii Józefa w Rudzie. W trakcie swojej posługi tam promował częste przyjmowanie Komunii Świętej, rekolekcji zamkniętych, oraz promował abstynencję. Jako jeden z pierwszych duszpasterzy w Polsce dostrzegł konieczność utworzenia parafialnych poradni dla osób uzależnionych od alkoholu i ich rodzin, samemu zakładając w 1910 roku taką poradnię. Ponadto powołał Stowarzyszenie Abstynentów, do którego wstąpiło 800 parafian z Rudy. Opiekował się również młodzieżą, wśród której znalazł się Henryk Innocenty Grzondziel, przyszły biskup diecezji Gnieźnieńskiej i Opolskiej.

W 1916 roku na krótko był duszpasterzem w Miedźnej k. Pszczyny, a następnie w Wiśniczu, gdzie po śmierci swojego krewnego, Ks. S. Łebka, przez ok 8 miesięcy pełnił funkcję proboszcza. Po drodze pełnił posługę również w Baborowie i Dziećmiarowie. W tej ostatnie parafii popadł w konflikt z władzami przez to, że wprowadził język Polski do nauki przed spowiedzią i I Komunią Świętą.

W styczniu 1919 roku został dzięki wstawiennictwu ks. Józefa Wajdy z Kielczy mianowany duszpasterzem i lokalistą w Żędkowicach. W tym okresie formowały się jego poglądy na sprawy patriotyczno – narodowe, których skutkiem była m.in. działalność kulturalno – społeczna. Z innym przyszłym męczennikiem śląskim, ks. Emilem Szramkiem, napisał w języku niemieckim książkę „Das Recht auf die Muttersprache im Licht Christentums” (Prawo do języka ojczystego w świetle nauki chrześcijańskiej). Zaangażował się również w działalność Plebiscytową, będąc przewodniczącym Polskiego Komitetu Plebiscytowego w Żędkowicach. Mimo licznej przewagi strony polskiej w tej miejscowości, w wyniku ostatecznego podziału śląska Żędkowice znalazły się po stronie niemieckiej. W związku z potencjalnym zagrożeniem życia opuścił Górny Śląsk Opolski w 1922 roku.

W lipcu 1922 roku został mianowany proboszczem parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Wielkich Hajdukach (obecnie Chorzów Batory). W trakcie swojej posługi tam zaangażował się od 1923 r. m.in. w dalszą działalność abstynencką, organizując w 1926 roku Śląski Związek Abstynencki. W czasach kryzysu wspierał również osoby bezdomne, zorganizowany przez niego Komitet Pomocy Bezrobotnym rozdawał tygodniowo od 800 do 1000 bonów na obiady i chleb. Wspierał również liczne organizacje parafialne, takie jak Kongregacja Mariańska młodzieńców i panien, czy stowarzyszenie robotników pod opieką św. Józefa. Zorganizował również kino parafialne, jako dodatek do Gościa Niedzielnego wychodziły Wiadomości Parafialne, a w przykościelnym kiosku była rozpowszechniania prasa i książki katolickie. Mianowano go radcą duchownym, następnie w 1926 r. wicedziekanem, a od 1931 roku dziekanem dekanatu chorzowskiego. Z uwagi na swoją działalność społeczną i pro – abstynencką został nagrodzony przez władze polskie w 1932 roku Złotym Krzyżem Zasługi. Udało mu się doprowadzić również w 1939 roku do zakończenia budowy nowego kościoła p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Chorzowie Batorym.

Po inwazji Niemiec na Polskę, 1 września 1939 roku, razem ze znajomym ks. Janem Rzepką udał się w kierunku Katowic, jednak 6 września zawrócili. Ksiądz Rzepka wrócił do Chorzowa, natomiast Ksiądz Czempiel przebywał jeszcze kilka dni w rodzinnej Józefce. Na przełomie stycznia i lutego 1940 roku został po raz pierwszy wezwany na Gestapo. Przesłuchujące go osoby doskonale znały działalność ks. Czempiela, począwszy od jego czasów studenckich. Przesłuchujący go Austriak doradził mu, by podobnie jak inni zagrożeni księża opuścił swoją parafię.

Ksiądz Czempiel został aresztowany 13 kwietnia 1940, w trakcie pełnienia posługi w konfesjonale. Przez kilka godzin przebywał na posterunku policji w Chorzowie, a następnie został dołączony do transportu do osławionego obozu koncentracyjnego w Dachau. Po kilkunastu dniach pobytu w obozie został przeniesiony do Mauthausen-Gusen, gdzie otrzymał nr. 3274, by w grudniu 1940 roku powrócić do obozu w Dachau, gdzie otrzymał numer 22043. Oficjalne pismo obozowe informowało, że ks. Czempiel zmarł 19 czerwca 1942 roku na katar kiszek. Nieoficjalnie jednak twierdzi się, że ks. Czempiel zginął kilka tygodni wcześniej, kiedy 4 maja 1942 roku został wywieziony w transporcie inwalidów, po czym został zagazowany tego samego dnia.

Na wieść o śmierci proboszcza ks. Ignacy Jeż – ówczesny wikary z Chorzowa Batorego (przyszły biskup koszalińsko – kołobrzeski), mimo ostrzeżeń ze strony Niemców, odprawił Mszę za zmarłego proboszcza. Gestapo uznało, że ten czyn stanowił działanie przeciwko okupantowi, przez co w sierpniu 1942 roku został on aresztowany, po czym trafił do Dachau, tego samego obozu, w którym męczeńską śmierć poniósł ks. Czempiel. 13 czerwca 1999 roku Papież Jan Paweł II beatyfikował ks. Józefa Czempiela razem z ks. Emilem Szramkiem, oraz innymi osobami z grona 108 męczenników II wojny światowej. Jego wspomnienie obchodzone jest 12 czerwca.

Bibliografia:
1.https://silesia.edu.pl/index.php/Bł._Józef_Czempiel
2.https://dziecmarow.pl/osobistosci/ks-jozef-czempiel/
3.https://pl.wikipedia.org/wiki/Józef_Czempiel