
słownik gwary śląskiej R - S
polsko-śląski
R
radość | uciecha | Z tym karoselem to my mieli
fest uciecha. Z karuzeli mieliśmy dużo radości. |
reumatyzm | rejmatyka | Chyto mje rojmatyka. Zaczyna
mi się atak reumatyzmu. |
ręcznik | hantuch | Idź do waszkuchnie i
prziniyś sam hańtuch. Idź do pralni i przynieś tutaj
ręcznik. |
rękawiczki ze skóry | glazyjki | Sam sprzedowajom glazyjki na
zima. Tutaj sprzedają skórzane rękawiczki na zimę. |
robak | chrobok | Pełno sam rostomajtych
chroboków. Mnóstwo tutaj różnych robaków. |
robić na drutach | sztrykować | Downi to żech wiela
sztrykowała a teroski nic a nic. Kiedyś dużo robiłam
na drutach a teraz nie. |
rodzice | łojce | Moi łojce nigdy ni gańby niy narobiyli.
Moi rodzice nigdy nie przynieśli mi wstydu. |
rodzina | familio | Kożdo familio mo swoigo
elwra. W każdej rodzinie jest jakiś obibok. |
rolnik, gospodarz | bamber | Teroski bambry majom wiela
roboty. Obecnie rolnicy mają dużo pracy. |
rower | koło | Na kole to jo gzuł yno za
bajtla. Na rowerze pędziłem tylko jako mały chłopiec. |
rozebrać | seblyc | Seblyc szczewiki i sie
zicni. Zdejmij buty i usiądź. |
rozmaity | roztomajty | We sklepie majom roztomajte
zokle. W sklepie są różne skarpetki. |
rozmawiać | łosprawiać | Łosprawiali my wczora ło twoi babie.
Rozmawialiśmy wczoraj o twojej żonie. |
rozregulowany | rozlajerowany | Tyn wasz moplik jest cołki
rozlajerowany. Pana motorower jest całkiem
rozregulowany. |
rów | przikopa | Przikopa szła wele cesty.
Wzdłuż drogi przebiegał rów. |
rów, krawędź | rant | Niy łopiyrej sie ło rant
łod stoła. Nie opieraj się o krawędź stołu. |
rura | ruła | Ruła łot pieca może być
gorko. Rura pieca może być gorąca. |
rynsztok | ryśtok | Wyciep tyn papior do
ryśtoka. Wyrzuć ten papier do rynsztoka. |
rzeczywiście | richtig | To boł richtig dobry chop.
To był naprawdę dobry mężczyzna. |
rzeźnik | masorz | Nasz masorz poradzi zrobić
nolepsze krupnioki. Nasz rzeźnik przygotowuje najlepszą
kaszankę. |
rzodkiewka | radiska | Dowocie radiska do szałotu?
Dodaje pani rzodkiewkę do sałatki? |
rzucać | ciepać | Bal idzie kulać, ale
ciepać niym tak samo idzie. Piłkę można turlać, ale
da się także nią rzucać. |
S
salceson | prezwuszt | Jo bych kciała font
prezwusztu. Poproszę o pół kilo salcesonu. |
sałata, sałatka | szałot | Mom smak na szałot. Mam
ochotę zjeść sałatkę. |
samolot | fliger | Abo pojadymy banom, abo
polecymy fligrym. Albo pojedziemy pociągiem, ale
polecimy samolotem. |
sandały | zandale | Niy łaź po bosoku, weź
sie choby zadnale. Nie chodź boso, załóż chociaż
sandały. |
schody | słody | Jedyn słazioł słodami w
dół, a ty drugi - szoł na wiyrch. Jeden schodzi
schodami w dół, drugi - do góry. |
schodzić | słazić | Słaź z fiśli i niy godej
tela. Złaź ze strychu i nie mów tyle. |
ser | kyjza | Oma poradzi zrobić kyjza z
mlyka. Babcia potrafi zrobić ser z mleka. |
ser domowy | hałskyjza | Downi to sie robiyło w doma hałskyjza. Kiedyś wyrabiano ser domowy w domach. |
siadać | zicać | Zicni sie chopie. Usiądź
człowieku. |
siatka | nec | Wciep sie tyn grincojg do
neca i idymy warzić. Włóż warzywa do siatki i
chodźmy gotować. |
sień | siyń | Szczewiki wyciyrej w siyni.
Buty wycieraj w sieni. |
siniak, bolące miejsce | bolok | Jak sie pizniesz to mosz
bolok. Gdy się uderzysz, masz siniaka. |
skała, kamień | berg | Idzie sie piznonć ło tyn
berg na placu. O kamień na podwórku można się
uderzyć. |
skarpeta | fuzekla | Bajtle rade lotajom po
dylinie we samych fuzeklach. Dzieci lubią biegać po
podłodze w samych tylko skarpetach. |
skarpetki | zokle | Symuj szczewiki i zokle.
Zdejmij buty i skarpety. |
skat, gra karciana | szkat | Rod grom we szkata. Lubię
grać w skata. |
składać życzenia | winszować | Winszuja ci sto lot we
zdrowiu. Życzę ci sto lat w zdrowiu. |
skok, wywrotka | ynta | Bez lato my szczilali ynty
do wody. Latem skakaliśmy do wody. |
skrzynka | kista | Kup jako kista zeltra. Kup
skrzynkę wody mineralnej. |
skrzynka na listy | brifkastla | Kupcie sie nowo brifkastla,
bo staro sie zatła. Powinniście kupić nową skrzynkę
na listy, bo stara się zacięła. |
słodzić | cukrować | Ludziom cza niykiedy
cukrować. Ludziom należy czasem słodzić. |
słoik | krauza | Te czi krauzy som do omy. Te
trzy słoiki są dla babci. |
słoń | elefant | Elefanty i afy żyjom we
Afryce. Słonie i małpy żyją w Afryce. |
słownik | dykcjonorz | Jak niy znosz jakigo słowa
to sie podziwej na dykcjonorz. Jeśli nie znasz jakiegoś
słowa, zajrzyj do słownika. |
smakołyk | maszkyt | Kup jakich maszkytów do
bajtli. Kup chłopcom jakichś smakołyków. |
smalec | tuste | Do tustego lepszy jes chlyb
jak żymła. Do smalcu lepszy jest chleb niż bułka. |
smażone ziemniaki | bratkartofle | Dzisio na łobiod som
bratkartofle. Dziś na obiad mamy smażone ziemniaki. |
smoczek | nupel | Niy wyłaź z bajtlym z doma
bez nupla. Kiedy wychodzisz z domu z dzieckiem, nie
zapominaj smoczka. |
smoła | tera | Ćma choby we kanie z terom.
Ciemno jak w bańce ze smołą. |
smołować | terować | We sobota terujymy dach we
chałpie. W sobotę będziemy smołować dach domu. |
sos | zołza | Na łobiod była rolada,
modro kapusta, czorne kloski a zołza. Na obiad była
rolada, czerwona kapusta, kluski śląskie i sos. |
spać | nynać | Łon nynoł jak jaki bajtel.
Spał jak małe dziecko. |
spaść | ślecieć | Dej sie pozór, bo ślecisz
ze słodów. Uważaj, bo zlecisz ze schodów. |
spawanie | szwajsuwanie | Fto poradzi szwajsuwać? Kto
potrafi spawać? |
specjalnie, na złość | prawie | Prawie niy puda do sklepu!
Na złość nie pójdę do sklepu! |
spodnie | galoty | Jak skokoł bez pot to sie
potargoł galoty. Kiedy przeskakiwał przez płot,
podarł sobie spodnie. |
spotkać kogoś | trefić kogoś | Trefiyli my się we szynku.
Spotkaliśmy się w gospodzie. |
spódnica | kieca | Jako gryfno modro kieca.
Jaka ładna niebieska sukienka. |
spóźnić się | uniyskorzić sie | Uniyskorzili my sie na cug.
Spóźniliśmy się na pociąg. |
sprężyna | fedra | We tym starym zygorze
szczelyła fedra. W tym starym zegarze pękła
sprężyna. |
sprzączka | halter | Spacz sie jaki halter.
Załatw sobie jakąś sprzączkę. |
sprzączka przy pasie | kopla | Jak sie kopla popsuje to ci
ślecom galoty. Jeżeli zepsuje się sprzączka przy
pasie, spadną ci spodnie. |
sprzyjać, kochać | pszoć | Ciebie pszajom wszyskie
dziołchy. Sprzyjają ci wszystkie dziewczyny. |
srebro, srebrne | szczybro | Downi boły gruby ftore
wydobywały szczybro ruda. Dawniej działały kopalnie,
które wydobywały rudę srebra. |
stacja benzynowa | tanksztela | Auto to yno jeździ łod
tankszteli do tankszteli. Samochód jeździ tylko od
stacji benzynowej do stacji benzynowej. |
stanik | lajbik | Po jakiymu to łazisz bez
lajbika? Dlaczego chodzisz bez stanika? |
staw | stow | Latoś we stawie jes mało
wody. W tym roku w stawie jest mało wody. |
stoisko | sztand | Pacza za sztandym ze
kołoczkami. Szukam stoiska z drożdżówkami. |
stokrotka | gynsi pympek | Nazbiyrej swoi lipście
chocio gynsi pympków. Nazbieraj dla swojej narzeczonej
chociaż stokrotek. |
stół | stoł | Co to za stoł bez serweta.
Cóż to za stół bez obrusu. |
straszydło | bebok | Wyglondosz jak jaki bebok.
Wyglądasz jak jakieś straszydło. |
straż pożarna | fojerwera | Robota we fojerwerze to jes
dobry fach. Praca w straży pożarnej to dobry zawód. |
strażak | fojerman | Po drodze jechali fojermony
swoim autym. Drogą jechali strażacy swoim wozem. |
stroić się | sztiglować się | Czecio godzina nom sie
dziołszka sztigluje. Już trzecią godzinę dziewczyna
nam się stroi. |
strojniś, elegant | gryfcok | Pacz co za gryfcok tam stoi
przy borsztajnie. Popatrz jaki elegant stoi przy
krawężniku. |
strych | fiśla | Stare graty oma kozała
wyniyś na fiśla. Stare sprzęty babcia kazała
wynieść na strych. |
strzelba wiatrówka | luftbiksa | Ida sie poszczilać z
luftbiksy. Idę sobie postrzelać z wiatrówki. |
stukać | klupać | Zobejrz fto tam klupie do
dźwiyrzy. Sprawdź kto tam puka do drzwi. |
suchary | cwibak | Bez lato my roz jedli
cwibak. Latem pewnego razu jedliśmy suchary. |
sufit | gipsdeka | Niy fszyskie malujom
gipsdeka na bioło. Nie wszyscy malują sufit na kolor
biały. |
sukienka | klajt | Juzaś mosz pomaraszony
klajt. Znowu ubrudziłaś sukienkę. |
sukienka | szaty | Na ta rajza musza mieć nowe
szaty. Na tę podróż muszę mieć nową sukienkę. |
sypać | suć | Wysuj sam pioch na kupa.
Wysyp piasek na kupę. |
syty | pojedzony | No, teroski to żech jest
pojedzony. No, teraz to czuję się syty. |
szafa | szrank | Szaty czimia we szranku.
Sukienki przechowuję w szafie. |
szczypiorek | sznitlok | Smażonka bydzie ze
sznitlokiym abo bez? Jajecznica będzie ze szczypiorkiem
czy bez? |
szedł | szoł | Łon juzaś szoł na hołda.
On znów szedł na hałdę. |
szelki | hołzyntregi | Galoty ci niy ślecom, jak
sie łobleczesz hołzyntregi. Spodnie ci nie spadną,
jeżeli założysz sobie szelki. |
szklanka | zymfciok | Dej mi tyju we zymfcioku.
Podaj mi herbatę w szklance. |
szklanka, kubek | szolka | Szolka jest do poł pełno.
Szklanka jest do połowy pełna. |
szmaciarz | chaderlok | Juzaś się łoblyk jak
chaderlok. Znów ubrał się jak szmaciarz. |
szmata | chadra | Sam mosz chadra do dyliny.
Tutaj jest szmata do podłogi. |
szpadel | ryl | Bier ryl i skop ziymia kole
oberiby. Weź szpatel i skop ziemię obok kalarepy. |
szpilka | szpyndlik | Niy mosz bez cufal jakigo
szpyndlika? Nie masz przypadkiem szpilki? |
szpital | lazaryt | Tak mje gowa boli, że chyba
sie legna w lazarycie. Tak mnie boli głowa, że chyba
położę się w szpitalu. |
sztuczna szczęka | gybis | Opa niy mo swoich zymbów
yno gybis. Dziadek nie ma własnych zębów tylko
sztuczną szczękę. |
sztućce | bysztek | My sie kupiyli blank nowy
bysztek. Kupiliśmy całkiem nowe sztućce. |
sztygar | sztajger | Sztajger mo srogi geltak.
Sztygar ma wysoką pensję. |
szybko | drapko | Pódź sam, ino drabko.
Podejdź tutaj, tylko szybko. |
szybko | gibko | Bier sie za robota yno
gibko. Bierz się do pracy tylko szybko. |
szybko | migym | Wrocej sam yno migym. Wracaj
tutaj tylko szybko. |
szybko | wartko | Pódź pojadymy bankom,
bydymy wartko w doma. Chodź pojedziemy tramwajem,
będziemy szybko w domu. |
szydełkować | heklować | Baby rade heklujom. Kobiety
lubią szydełkować. |
szyny | glajzy | Bez glajzów banka niy
pojedzie. Bez szyn tramwaj nie pojedzie. |
Ś
śledzie opiekane | brateringi | Mom smak na brateringi.
Zjadlbym śledzia opiekanego. |
śmieć, błąd | abfal | Podziwej sie sam: som abfal.
Popatrz tutaj - same śmieci. |
śmierć | śmiertka | Śmiertka go zabrała
piyńć lot tymu nazot. Śmierć zabrała go pięć lat
temu. |
śmietnik | hasiok | To niy jes futer do ludzi
yno do hasioka. To jedzenie nie nadaje się dla ludzi
tylko do śmietnika. |
środa | szczoda | We szczoda bydzie miesionc
jak jo jes żyniaty. W środę minie miesiąc od kiedy
jestem żonaty. |
środek | poszczodek | Mosz leżeć na poszczodku
leżanki. Powinieneś leżeć na środku tapczanu. |
śrubokręt | szlaubyncjer | Stracioł mi sie
szlaubyncjer. Zgubił mi się śrubokręt. |
świecić w oczy | blynduwać | Ber te żdżadło, bo mi
blyndujesz. Zabierz to lusterko, bo mi świecisz w oczy. |
święto | fajer | Na Barbórka jes nojwiynkszy
fajer. Największe święto to Barbórka. |
Antryj: przedsionek dla tych, którzy chcą polubić Górny Śląsk
redaktor naczelny: Zbigniew Markowski, tel.: 32 284 36 85
polecamy poznaj-slask.pl