słownik gwary śląskiej F - H
śląsko-polski

F

fajer święto Na Barbórka jes nojwiynkszy fajer. Największe święto to Barbórka.
fajla pilnik Niy czaskej motkiym yno nojprzód sie do tego weź fajla. Nie uderzaj młotkiem, weź najpierw pilnik.
fajrant zakończenie dnia pracy Fajrant bydzie dopiyro za sztyry godziny. Koniec pracy nastąpi dopiero za cztery godziny.
familio rodzina Kożdo familio mo swoigo elwra. W każdej rodzinie jest jakiś obibok.
familok dom wielorodzinny Familoki stojom jedyn kole drugigo. Domy wielorodzinne stoją jeden obok drugiego.
fana flaga Wejrzi sie na ta fana. Spójrz na tę flagę.
fandzolić mówić od rzeczy Moj chop niykiedy fanzoli. Mój mąż czasem mówi od rzeczy.
fara probostwo Na fara to cza iś prosto. Żeby dojść do probostwa trzeba iść prosto.
farorz proboszcz Farorz dugo dziś siedzioł we suchatelnicy. Ksiądz proboszcz długo dziś siedział w konfesjonale.
fater ojciec Fater durś łazi we hucie. Ojciec ciągle chodzi w kapeluszu.
fecht żebranie Jak tak dali pódzie to ida na fecht. Jak tak dalej pójdzie będę musiał żebrać.
fedra sprężyna We tym starym zygorze szczelyła fedra. W tym starym zegarze pękła sprężyna.
fertig gotowe Jeszcze łobleka szczefiki i byda fertig. Jeszcze tylko założę buty i będę gotowy.
feryje ferie, wakacje Jeszcze dwa tydnie i bydom feryje. Jeszcze dwa tygodnie i będą wakacje.
fest mocno Cza sam dać dobry klyj coby fest czimało. Należy dać tutaj dobry klej, żeby mocno trzymało.
fet tłuszcz Zrob łobiod, ale niy dowej za dużo fetu. Przygotuj obiad, ale nie dawaj za dużo tłuszczu.
fiber gorączka Dwa tydnie mie czimie tyn fiber. Mam gorączkę od dwóch tygodni.
fibermas termometr Bajtle zaś poczaskały fibermas. Dzieci znów potłukły termometr.
ficować cerować Teroski już żodyn fuzekli niy ficuje. Teraz już nikt nie ceruje skarpet.
filok wieczne pióro Łon to szrajbuwoł filokiym jak jaki grof. On pisał wiecznym piórem jak jakiś arystokrata.
fimel postrzeleniec Loto po mieście jak jaki fimel. Biega po mieście jak postrzeleniec.
fiśla strych Stare graty oma kozała wyniyś na fiśla. Stare sprzęty babcia kazała wynieść na strych.
flaszka butelka Dejcie mi czi flaszki zeltra. Poproszę o trzy butelki wody mineralnej.
flek plama Łobloła sie bonkawom i teroski mo flek na szczewiku. Oblała się kawą i teraz ma plamę na bucie.
fliger samolot Abo pojadymy banom, abo polecymy fligrym. Albo pojedziemy pociągiem, ale polecimy samolotem.
flompa niechlujna kobieta Łoblycz sie do porządku, bo bydziesz wyglądać jak jako flompa. Ubierz się porządnie, bo inaczej będziesz wyglądać jak kobieta niechlujna.
fojera ognisko Na jesiyń zrobiymy na placu fojera. Jesienią rozpalimy na podwórku ognisko.
fojercok zapalniczka Jak fto kurzy cygaryty to mo ze sobom fojercok. Jeśli ktoś pali papierosy, ma ze sobą zapalniczkę.
fojerman strażak Po drodze jechali fojermony swoim autym. Drogą jechali strażacy swoim wozem.
fojerwera straż pożarna Robota we fojerwerze to jes dobry fach. Praca w straży pożarnej to dobry zawód.
folgować traktować łagodnie, pobłażać Niy rób tyla larma i pofolguj nom trocha. Nie krzycz tak i potraktuj nas łagodnie.
font pół kilo Dejcie mi font krupnioków. Poproszę o pół kilo kaszanki.
forhangi zasłonki w oknie Downo to mocie te modre forchangi? Czy od dawna ma pan/pani te niebieskie zasłonki?
forsztelować wyobrażać sobie Forszteluj sie: łon na to nic niy pedzioł! Wyobraź sobie, że on na to nic nie powiedział.
frela panna Z ni to już jest prawdziwo frela. Ona jest już prawdziwą panną.
fróp korek Na co ci ta flaszka jak niy mosz fropa? Po co ci ta butelka skoro nie masz korka?
fto kto Fto to widzioł? Kto to widział?
fulać opowiadać głupstwa Lubia ś niymi łosprawiać, bo łoni niy fulajom. Lubię z nimi rozmawiać, bo nie opowiadają głupot.
fura furmanka Downi wągle woziyli yno furami. Dawniej węgiel wożono wyłącznie furmankami.
furgać latać Gynś poradzi lotać jak jes dziko. Gęsi potrafią latać, ale tylko dzikie.
furt daleko Tak się znaloz furt łot swoi chałupy. W ten sposób znalazł się daleko od domu.
fusbal piłka nożna Do fusbalu niy cza epnego stadionu, styknie trocha placu pod lasym. Do gry w piłkę nożną nie trzeba wielkiego stadionu, wystarczy nieco miejsca pod lasem.
futrować karmić Jak sie mo gadzina to jom cza roz dziynnie futrować. Gdy posiada się zwierzęta gospodarskie, należy je karmić raz dziennie.
fuzekla skarpeta Bajtle rade lotajom po dylinie we samych fuzeklach. Dzieci lubią biegać po podłodze w samych tylko skarpetach.


G

gadzina zwierzęta gospodarskie Gadzinie cza dać pozrić, coby niy lotała godno. Zwierzętom gospodarskim trzeba dać jeść, by nie biegały głodne.
galert galareta Na sobota zrobia moi familii galert ze kury. W sobotę przygotuję dla mojej rodziny galaretę z kury.
galoty spodnie Jak skokoł bez pot to sie potargoł galoty. Kiedy przeskakiwał przez płot, podarł sobie spodnie.
ganc całkowicie To jes gac jedno. To jest całkowicie wszystko jedno.
gańba wstyd Niy rób mi sam gańby przi ludziach. Nie przynoś mi wstydu przy ludziach.
gardina firana Jak mosz lokno to sie musisz kupić gardiny. Skoro masz okno, musisz kupić firany.
gardinsztanga karnisz Cza wymiynić staro gardinsztanga na nowo. Należy wmienić stary karnisz na nowy.
geburstak urodziny Ftory to już wasz geburstak? Które to już pana/pani urodziny?
geltag wypłata Lepszy mały geltag niż żodyn. Lepsza wypłata mała, niż żadna.
gelynder poręcz Czim sie gelyndra to niy ślecisz ze słodów. Trzymaj się poręczy, wtedy nie zlecisz ze schodów.
gepek bagażnik w rowerze Tyn nec to sie weź na gepek. Połóż lepiej siatkę na bagażniku rowerowym.
gerować fermentować Japka na wino muszom nojprzód gerować. Jabłka, z których będzie wino muszą najpierw sfermentować.
gibel poddasze Fciep te stare graty na gibel. Wrzuć stare sprzęty na poddasze.
gibko szybko Bier sie za robota yno gibko. Bierz się do pracy tylko szybko.
gipsdeka sufit Niy fszyskie malujom gipsdeka na bioło. Nie wszyscy malują sufit na kolor biały.
giskana podlewaczka Ta giskana jes połno abo próżno? Ta podlewaczka jest napełniona czy pusta?
gizd łobuz Rostomajte gizdy łażom po cołkim mieście. Po całym mieście chodzą różne łobuzy.
glaca łysina Jak mosz glaca niy musisz mieć grzebiynia. Skoro masz łysinę, nie potrzebujesz grzebienia.
glajzy szyny Bez glajzów banka niy pojedzie. Bez szyn tramwaj nie pojedzie.
glancować polerować, czyścić Prziszoł twój szac w glancowanych szczewikach. Przyszedł twój narzeczony w wypolerowanych butach.
glazyjki rękawiczki ze skóry Sam sprzedowajom glazyjki na zima. Tutaj sprzedają skórzane rękawiczki na zimę.
godać mówić Poradzisz godać po ślonsku? Potrafisz mówić po śląsku?
godka mowa, język Niy znom ty godki. Nie znam tego języka.
golac fryzjer Łaża do golaca kożdy miesionc. Chodzę do fryzjera co miesiąc.
gorczek garnuszek Łostow mi trocha zupy we gorczku. Zostaw mi trochę zupy w garnuszku.
gorki gorący Te kartofle som richtig gorkie. Te ziemniaki są naprawdę gorące.
gorol nie Ślązak Gorol niy rozumiy śląski godki. Nie Ślązak nie rozumie śląskiej gwary.
gorszyć sie obrażać się, gniewać Już sie na mje niy gorsz. Nie gniewaj się już na mnie.
gorzoła wódka Na geburstagu może być gorzoła, bele niy za wiela. Na urodzinach może być wódka, byle nie za dużo.
graczki zabawki Bo zabiera graczki i póda do dom! Bo zabiorę zabawki i pójdę do domu!
grin pik (w kartach) Coś mi dzisio włażom same griny. Jakoś dziś dostaję tylko piki.
grincojg jarzyny Grincojg musi być do kożdego łobiadu. Jarzyny powinny być w każdym obiedzie.
grof hrabia, arystokrata Coś sie tak wysztigluwoł jak jaki grof! Co się tak wystroiłeś jak arystokrata?
gruba kopalnia W naszy familii zowżdy ftoś robioł na grubie. W naszej rodzinie zawsze ktoś pracował na kopalni.
gryfcok strojniś, elegant Pacz co za gryfcok tam stoi przy borsztajnie. Popatrz jaki elegant stoi przy krawężniku.
gryfny ładny We łogrodzie momy richtig gryfne kwiotki. W ogrodzie mamy naprawdę ładne kwiatki.
gulik kratka ściekowa kanalizacji Wczora dwa złote wpadło mi do gulika. Wczoraj dwa złote wpadły mi do kratki ściekowej.
gupi człowiek głupi Niy kożdy musi być mondry, ale tyż niy powiniyn być łod razu gupi. Nie każdy musi być mądry, ale też nie powinien być głupcem.
gupielok głupek Niy skokej to dylinie jak gupielok. Nie skacz po podłodze jak głupek.
gybis sztuczna szczęka Opa niy mo swoich zymbów yno gybis. Dziadek nie ma własnych zębów tylko sztuczną szczękę.
gymba usta, twarz Gymba aż ji sie śmioła. Twarz aż jej się śmiała.
gynsi pympek stokrotka Nazbiyrej swoi lipście chocio gynsi pympków. Nazbieraj dla swojej narzeczonej chociaż stokrotek.
gypek bagażnik rowerowy Lepi mjeć gypek przi kole, jak niy mieć. Lepiej mieć w rowerze bagażnik, niż go nie mieć.
gyszynk prezent Geburstak jes dobry, bo sie dostowo gryfne geszynki. Urodziny są dobre, bo wtedy dostaje się ładne prezenty.
gywera karabin Kożdy wojok mo mieć swoja gywera. Każdy żołnierz powinien mieć swój karabin.
gzuć pędzić Widzieli go gzuć na kole kole banhofu. Widziano go jak pędził na rowerze obok dworca.


H

haja awantura Jak sie baba wnerwi to poradzi zrobić srogo haja. Gdy kobieta się zdenerwuje może zrobić wielką awanturę.
hajcować palić w piecu Bez zima cza fest hajcować. Zimą trzeba mocno palić w piecu.
hajer górnik Hajera to kożdy jedyn szanuje. Górnika wszyscy szanują.
halba pół Styknie jedna halba. Wystarczy pół litra (wódki).
halbki półbuty Wczora sam prziszoł we nowych halbkach. Wczoraj pojawił się tutaj w nowych półbutach.
halter sprzączka Spacz sie jaki halter. Załatw sobie jakąś sprzączkę.
hałskyjza ser domowy Downi to sie robiyło w doma hałskyjza. Kiedyś wyrabiano ser domowy w domach.
hantuch ręcznik Idź do waszkuchnie i prziniyś sam hańtuch. Idź do pralni i przynieś tutaj ręcznik.
hasiok śmietnik To niy jes futer do ludzi yno do hasioka. To jedzenie nie nadaje się dla ludzi tylko do śmietnika.
haszpa agrafka Bez ta haszpa mom teroski bolok. Z powodu tej agrafki mam teraz bolące miejsce.
hazok zając Hazok bez zima to wiela niy loto. Zimą zające nie biegają zbyt wiele.
heft zeszyt Niy mosz kaj szrajbuwać to sie kup jaki heft. Jeżeli nie masz w czym pisać, kup sobie jakiś zeszyt.
heklować szydełkować Baby rade heklujom. Kobiety lubią szydełkować.
heksa czarownica Wjrzała na mje jak jako heksa. Spojrzała na mnie jak jakaś czarownica.
herc kier (w kartach) Mioł same herce, besto wygroł cołki szpil. Miał w kartach same kiery i dlatego wygrał rozdanie.
hercklekoty choroba serca, przyśpieszone bicie serca Jak cie widza to mom hercklekoty. Kiedy cię widzę serce mi bije w przyśpieszonym tempie.
hereszt więzienie, areszt We hereszcie idzie abo siedzieć, abo robić za wachtyrza. W więzieniu można albo siedzieć, albo pracować jako strażnik.
hica upał Wola hica bez lato jak mroz bez zima. Wolę upał latem niż mróz zimą.
hołda hałda Kożdo gruba musi mieć swoja hołda. Każda kopalnia musi mieć swoją hałdę.
hołzyntregi szelki Galoty ci niy ślecom, jak sie łobleczesz hołzyntregi. Spodnie ci nie spadną, jeżeli założysz sobie szelki.
hut kapelusz Bez niedziela cza mieć hut. W niedzielę należy chodzić w kapeluszu.
hyngiel uchwyt Jak mosz hyngiel to sie go czim. Skoro masz uchwyt to trzymaj się go.



STRONA GŁÓWNA

Antryj: przedsionek dla tych, którzy chcą polubić Górny Śląsk

redaktor naczelny: Zbigniew Markowski, tel.: 32 284 36 85