
słownik gwary śląskiej R - Ś
śląsko-polski
R
rachować | liczyć | Synek mioł śtyry roki a
juże poradzioł rachować. Chłopiec miał cztery lata a
już potrafił liczyć. |
radiska | rzodkiewka | Dowocie radiska do szałotu?
Dodaje pani rzodkiewkę do sałatki? |
radować się | cieszyć się | Bajtle radujom się na
feryje. Chłopcy cieszą się z powodu wakacji. |
rady | zadowolony | Co tyn wasz chop taki rady?
Dlaczego pani mąż jest taki zadowolony. |
raja | kolejka | Do masorza dzisio boła
raja. Do rzeźnika dziś ustawiła się kolejka. |
rajcować | plotkować, głośno mówić | Baby to by yno rajcowały.
Kobiety najchętniej by plotkowały. |
rajza | podróż | Dugo bydzie ta wasza rajza?
Czy pana podróż będzie długa? |
rajzyfiber | nerwowość przed podróżą | Juzaś mom rajzyfiber. Znów
jestem nerwowy przed podróżą. |
rant | rów, krawędź | Niy łopiyrej sie ło rant
łod stoła. Nie opieraj się o krawędź stołu. |
rechtor | nauczyciel | Rechtor mioł cołki dziyń
utropa. Nauczyciel martwił się cały dzień. |
rejmatyka | reumatyzm | Chyto mje rojmatyka. Zaczyna
mi się atak reumatyzmu. |
rewjyr | przerwa chorobowa w pracy | Jak żeś jes chory to idź
na rewjyr. Skoro jesteś chory weź sobie wolne od pracy. |
richtig | rzeczywiście | To boł richtig dobry chop.
To był naprawdę dobry mężczyzna. |
robotny | pracowity | Fto sam niy jest robotny?
Kto tutaj nie jest pracowity? |
rod | zadowolony, sprzyjający czemuś | Jak żech mu kupiyła moplik
to boł rod. Gdy kupiłam mu motorower był zadowolony. |
rojber | łobuz | Rojbry zezarły mi wieprzki
we łogrodzie. Łobuzy zjadły mi agrest w ogrodzie. |
rolszuły | wrotki | Widziałach waszo cera
jeździć na rolszułach. Widziałam waszą córkę gdy
jeździła na wrotkach. |
romplować | zachowywać się głośno, awanturować sie | Prziszoł niyskoro i
romplowoł po cały chałpie. Przyszedł późno i
awanturował się w całym domu. |
rozlajerowany | rozregulowany | Tyn wasz moplik jest cołki
rozlajerowany. Pana motorower jest całkiem
rozregulowany. |
roztomajty | rozmaity | We sklepie majom roztomajte
zokle. W sklepie są różne skarpetki. |
ruby | gruby | Jedyn jes chudy a inszy -
ruby. Jedni są chodzi, inni - grubi. |
ruła | rura | Ruła łot pieca może być
gorko. Rura pieca może być gorąca. |
rychtować | przygotowywać | Narychtuj yno jaki łobiod.
Przygotuj jakiś obiad. |
ryczka | ławeczka | Weź sie rycka i zicni. Weź
sobie ławeczkę i usiądź. |
ryl | szpadel | Bier ryl i skop ziymia kole
oberiby. Weź szpatel i skop ziemię obok kalarepy. |
ryma | katar | Czeci dziyń mom ryma. Od
trzech dni mam katar. |
ryśtok | rynsztok | Wyciep tyn papior do
ryśtoka. Wyrzuć ten papier do rynsztoka. |
rzigać | wymiotować | Był taki chory, że aże
rzigoł. Był tak chory, że aż wymiotował. |
rzykać | modlić się | We kościele sie rzyko a niy
śmieje. W kościele należy się modlić, a nie śmiać. |
S
sam | tutaj | Położ sam tyn nec.
Połóż tutaj tę siatkę. |
seblyc | rozebrać | Seblyc szczewiki i sie
zicni. Zdejmij buty i usiądź. |
serwet | obrus | Bioły serwet jest na
świynto a modry na beztydziyń. Biały obrus jest od
święta a niebieski na zwykłe dni. |
siednonć | usiąść | Lubia sie siednonć we
łogrodzie. Lubię sobie usiąść w ogrodzie. |
siel (szel) | karo (w kartach) | Dej mi karta yno niy siela.
Daj mi kartę, byle nie karo. |
siyń | sień | Szczewiki wyciyrej w siyni.
Buty wycieraj w sieni. |
skiż tego | z powodu | Niy ma go we robocie skiż
tego, że jes chory. Nie ma go w pracy, ponieważ jest
chory. |
skuli tego | z powodu | Skuli mojego chopa niy moga
dzisio iść na wyszkubki. Z powodu mojego męża nie
mogę iść dziś na darcie pierza. |
słazić | schodzić | Słaź z fiśli i niy godej
tela. Złaź ze strychu i nie mów tyle. |
słody | schody | Jedyn słazioł słodami w
dół, a ty drugi - szoł na wiyrch. Jeden schodzi
schodami w dół, drugi - do góry. |
smażonka | jajecznica | Smażonka to jes dobre
jodło. Jajecznica to jest dobra potrawa. |
smolić | lekceważyć, mieć gdzieś | Smola jego zolyty.
Lekceważę jego zaloty. |
smykać się | włóczyć się | Niy smykej sie po nocy z
kamratami. Nie włócz się po nocy z kolegami. |
smyndzić | przynudzać | Opa cołki czos smyndzi.
Dziadek cały czas przynudza. |
smyntorz | cmentarz | U nos smyntorz jes za
kościołym. U nas cmentarz jest za kościołem. |
soroń | dzikus | Robisz larmo jak jaki
soroń. Hałasujesz jak jakiś dzikus. |
spatrzeć | załatwić coś | Spacz sie jakie żdżadełko
do moplika. Załatw sobie lusterko do motoroweru. |
spodni | dolny | Spodnio czynść szatow mosz
czorno. Pobrudziłaś sobie dolną część sukienki. |
spodnioki | kalesony | Bez zima nosza spodnioki. W
zimie chodzę w kalesonach. |
spomnieć sie | przypomnieć sobie | Spomni sie jak żeś był za
bajtla. Przypomnij sobie jak byłeś dzieckiem. |
spomogać | wspierać | Oma kożdego spomorze.
Babcia każdego wesprze. |
srogi | duży | Mocie srogo chalpa pani. Ma
pani duży dom. |
starka | babcia | Moja starka pamiynto wojna.
Moja babcia pamięta wojnę. |
starzik | dziadek | Jak niy wiysz co robić to
idź sie spytać starzika. Jeśli nie wiesz co robić,
idź spytaj dziadka. |
stoł | stół | Co to za stoł bez serweta.
Cóż to za stół bez obrusu. |
stołek | krzesło | Zicni sie na stołku abo na
ryczce. Usiądź na krześle albo na ławeczce. |
stow | staw | Latoś we stawie jes mało
wody. W tym roku w stawie jest mało wody. |
stracić | zniknąć | Pacz sie stracić! Znikaj
stąd! |
styknie | wystarczy, dosyć | Styknom dwie sznity z
wusztym. Wystarczą dwie kromki z kiełbasą. |
suchatelnica | konfesjonał | Kapelonek durś siedzi we
suchatelnicy. Wikary ciągle siedzi w konfesjonale. |
suć | sypać | Wysuj sam pioch na kupa.
Wysyp piasek na kupę. |
swaczyna | podwieczorek | Dziś swaczyna momy ćwierć
na szosto. Dziś podwieczorek mamy piętnaście minut po
piątej. |
symnonć | zdjąć | Symni jakla bo ciepło.
Zdejmij bluzę, bo jest ciepło. |
synek | chłopak | Nasze synki poradzom grać
we fusbal. Nasi chłopcy potrafią grać w piłkę
nożną. |
szac | narzeczony | Mosz tela lot, że byś już
musiała mieć szaca. Masz tyle lat, że powinnaś mieć
już narzeczonego. |
szaket | marynarka | Jak chop łoblecze szaket to
jes fest wysztiglowany. Kiedy mężczyzna założy
marynarkę wtedy jest wystrojony. |
szalter | włącznik prądu | Kaj mocie szalter, bo ćma i
niy widza. Gdzie jest włącznik prądu, bo jest ciemno i
nie widzę. |
szałot | sałata, sałatka | Mom smak na szałot. Mam
ochotę zjeść sałatkę. |
szaty | sukienka | Na ta rajza musza mieć nowe
szaty. Na tę podróż muszę mieć nową sukienkę. |
szczewiki | buty | Kaj som moje szczewiki?
Gdzie są moje buty? |
szczoda | środa | We szczoda bydzie miesionc
jak jo jes żyniaty. W środę minie miesiąc od kiedy
jestem żonaty. |
szczukowka | czkawka | Juzaś mom szczukowka. Znowu
mam czkawkę. |
szczybro | srebro, srebrne | Downi boły gruby ftore
wydobywały szczybro ruda. Dawniej działały kopalnie,
które wydobywały rudę srebra. |
szelontać | mieszać | Poszelontej w ty szolce.
Wymieszaj zawartość szklanki. |
szkat | skat, gra karciana | Rod grom we szkata. Lubię
grać w skata. |
szklok | landrynka | Szkloki to nolepszy maszkyt.
Landrynki to najlepsze smakołyki. |
szkopek | naczynie na mleko | Dejcie mi szkopek, bo ida po
mlyko. Podajcie mi naczynie, bo idę po mleko. |
szkryflać | pisać | Naszkryfloł mi listek, ale
wiela co niy naszkryfloł. Napisał do mnie list, ale
krótki. |
szlajer | welon | Podziwej sie na tyn szlajer.
Popatrz na ten welon. |
szlajfka | wstążeczka | Fto ci doł tako gryfno
szlajfka? Kto ci dał taką ładną wstążkę? |
szlaubyncjer | śrubokręt | Stracioł mi sie
szlaubyncjer. Zgubił mi się śrubokręt. |
szljoder | proca | Mosz niy szczilać ze
szlojdra! Masz nie strzelać z procy! |
szlus | koniec, zakończenie | Teroski sie przeblecymy i
bydzie szlus. Teraz się przebierzemy i będzie koniec. |
szłapa | noga | Dzwigni yno szłapa.
Podnieś nogę. |
szmaterlok | motyl | Na wiosna bydom zaś furgać
szmaterloki. Wiosną znów będą latać motyle. |
smykać się | włóczyć się | Smykali my sie po cały wsi.
Włóczyliśmy się po całej wsi. |
sznelcug | pociąg pośpieszny | Sznelcug sam niy stowo.
Pociąg pośpieszny tutaj się nie zatrzymuje. |
sznita | kromka chleba | Niy chca sznity, chca
łobiod. Nie chcę kromki chleba, chcę obiad. |
sznitlok | szczypiorek | Smażonka bydzie ze
sznitlokiym abo bez? Jajecznica będzie ze szczypiorkiem
czy bez? |
sznupa | twarz, pysk | Umyj sznupa, bo mosz czorno.
Umyj twarz, bo jest brudna. |
sznupać | myszkować, szukać | Za czym to tak sznupiesz?
Czego tak szukasz? |
sznuptychla | chustka do nosa | Dej mi swoja sznuptychla.
Daj mi swoją chustkę do nosa. |
szola | winda zjazdowa w kopalni | Wleźli my do szole we
czech. Weszliśmy do windy zjazdowej w trójkę. |
szolka | szklanka, kubek | Szolka jest do poł pełno.
Szklanka jest do połowy pełna. |
szoł | szedł | Łon juzaś szoł na hołda.
On znów szedł na hałdę. |
szpanga | wsuwka do włosów | Kajś mi sie szpanga
straciyła. Gdziś mi zginęła wsuwka do włosów. |
szpas | żart, dowcip | Niy rób se szpasu. Nie rób
sobie żartów. |
szporń | ostroga | Do konia mosz mieć szporń.
Do konia powinieneś mieć ostrogę. |
szporować | oszczędzać | Moja baba niy umiy nic
uszporować. Moja żona nie potrafi niczego
zaoszczędzić. |
szpotlawy | kulawy, niezdarny | Co tak łazisz choby
szpotawy? Co tak idziesz jak kulawy? |
szpyndlik | szpilka | Niy mosz bez cufal jakigo
szpyndlika? Nie masz przypadkiem szpilki? |
szrank | szafa | Szaty czimia we szranku.
Sukienki przechowuję w szafie. |
sztachlok | agrest | Kaj idzie kupić sztachlok?
Gdzie można kupić agrest? |
sztajger | sztygar | Sztajger mo srogi geltak.
Sztygar ma wysoką pensję. |
sztaluwać | zamawiać | Sztaluj glazyjki na zima.
Zamów sobie rękawiczki na zimę. |
sztand | stoisko | Pacza za sztandym ze
kołoczkami. Szukam stoiska z drożdżówkami. |
sztebdeka | kołdra | Na zima kupia nowo
sztebdeka. Na zimę kupię nową kołdrę. |
szterować | denerwować | Juzaś mje szterujesz. Znowu
mnie denerwujesz. |
sztiglować się | stroić się | Czecio godzina nom sie
dziołszka sztigluje. Już trzecią godzinę dziewczyna
nam się stroi. |
sztok | piętro | Ida klachać na drugi sztok.
Idę sobie poplotkować na drugie piętro. |
sztrachecle | zapałki | Opa, co byście kcieli:
sztrachecle abo fojercok? Dziadku, wolisz zapałki czy
zapalniczkę? |
sztrom | prąd elektryczny | Bydzie ćma, bo sztromu niy
ma. Będzie ciemno, bo nie ma prądu. |
sztrykować | robić na drutach | Downi to żech wiela
sztrykowała a teroski nic a nic. Kiedyś dużo robiłam
na drutach a teraz nie. |
sztuchnonć | potrącić | Po jakiymu mje sztuchosz?
Dlaczego mnie potrącasz? |
sztympel | pieczątka | Na listku mo być sztympel.
Na liście powinien być stempel. |
szusblech | błotnik w rowerze | Kajś to szusblech
stracioł? Gdzie zgubiłeś błotnik? |
szwajsuwanie | spawanie | Fto poradzi szwajsuwać? Kto
potrafi spawać? |
szwarny | ładny | Kaj sam może być jaki
szwarny synek? Gdzie tu może być jakiś ładny
chłopiec? |
szwela | podkład kolejowy z drewna | Weznymy krajzyga i potnymy
te szwele. Weźmiemy piłę tarczową i potniemy te
podkłady. |
szwigermuter | teściowa | A kaj to mocie szwigermuter?
A gdzie jest teściowa? |
szwoczka | krawcowa | We sklepie niy majom
gryfnych szatów, musza iś do szwoczki. W sklepie nie ma
ładnych sukienek, muszę iść do krawcowej. |
szwong | zamach, rozbieg, pęd | Mosz wzionć richtig mocny
szwong. Musisz wziąć naprawdę mocny rozbieg. |
szychta | dniówka | Bez tydziyń mom piynć szychtów. W
czasie tygodnia mam pięć dniówek. |
Ś
ściepać | zrzucić | Musza ściepać wągle do
piwnicy. Muszę zrzucić węgiel do piwnicy. |
ślabikorz | elementarz | Dejcie mu ślabikorz.
Podajcie mu elementarz. |
ślecieć | spaść | Dej sie pozór, bo ślecisz
ze słodów. Uważaj, bo zlecisz ze schodów. |
ślips | krawat | Mocie jakie ślipsy we
sklepie? Macie w sklepie jakieś krawaty? |
ślypia | oczy | Mjoł takie zielone ślypia.
Miał takie zielone oczy. |
ślyź | zejść | Niy siedź tela we fiśli,
ślyź sam do mje. Nie siedź tyle na strychu, zejdź tu
do mnie. |
śmiatek | mała miotełka | Prziniyś śmiatek i
pozamiatej. Przynieś miotełkę i pozamiataj. |
śmiertka | śmierć | Śmiertka go zabrała
piyńć lot tymu nazot. Śmierć zabrała go pięć lat
temu. |
śniodać | jeść śniadanie | Dzisio śniodać niy bydymy.
Dziś nie jemy śniadania. |
świdraty | zezowaty | Łon jes świdraty abo co?
On jest zezowaty czy jak? |
Antryj: przedsionek dla tych, którzy chcą polubić Górny Śląsk
redaktor naczelny: Zbigniew Markowski, tel.: 32 284 36 85
polecamy poznaj-slask.pl