Zbigniew Markowski
Zespół Pieśni i Tańca Śląsk
Historia Zespołu Pieśni i Tańca “Śląsk” jest dowodem, że niewielki punkt na mapie kraju (Koszęcin, w którym zespół rezyduje liczy niespełna pięć tysięcy mieszkańców) może stać się obiektem najwyższej jasności na kulturalnym firmamencie. Gdy w lipcu 1953 roku grupa powstała, była drugim (po “Mazowszu”) tego rodzaju zespołem zawodowym. Tak pozostało do dziś. O zawodowstwo “Śląsk” musiał jednak powalczyć – znaczna większość pierwszego, stuosobowego składu wykształcenie muzyczne uzupełniała równolegle z występami na estradach świata.
I na estradach tych zdobywała tytuł polskiego ambasadora legitymując się dziś imponującymi wynikami: 25 milionów widzów obecnych na ośmiu tysiącach koncertów w niemal pięćdziesięciu krajach. I jeszcze zanim świat zachłysnął się modą na folk koszęcińska grupa wszędzie zachwycała – od tournee po Związku Radzieckim w 1955 roku, przez amerykańskie występy w roku 59 i 60 aż po ostatnie skandynawskie wojaże.
“Śląsk” to dynamika, ruch i feeria barw, połączenie artystycznego kunsztu chóru, baletu oraz orkiestry bardzo wysoko ocenianej w środowisku muzyków. To dowód na nieprawdopodobny potencjał folkloru. To także żywy pomnik ludzi, którzy umieli potencjał ten ujrzeć i pokazać widzom – tak jak zrobił to Stanisław Hadyna: pochodzący z krainy zbójnika Ondraszka kompozytor, literat i szef artystyczny “Śląska”. Postaci rozbójnika Hadyna poświęcił zresztą swą najbardziej popularną pieśń. Dopiero słuchając opracowanego przez Stanisława Hadynę “Trojaka” – do dziś w nie zmienionej postaci wykonywanego przez zespół “Śląsk” – docenić możemy skalę jego talentu. Z prostej melodyjki opartej na trzech funkcjach harmonicznych wyczarował utwór skrzący się wyrafinowaną chromatyką, zapierający dech dynamiczną frazą i zaskakujący bogactwem możliwości interpretacyjnych.
Hadyna tworzył Zespół Pieśni i Tańca w Koszęcinie dwa razy: po raz drugi przyszło mu budować grupę po ponad dwudziestoletniej banicji, w 1990 roku przygotowując ją do realiów komercyjnego rynku. “Trojak” – podobnie jak wiele innych utwórów prezentowany jest w identycznej jak przed półwieczem formie także w odniesieniu do choreografii. Układy taneczne, które z czasem stały się obowiązującym powszechnie standardem tworzyła druga spiżowa postać “Śląska” – Elwira Kamińska.
Zespół “Śląsk” nie tylko zachwyca widzów widowiskami takimi, jak sztandarowe “A to Polska właśnie”, lecz zaczyna budować wokół swojej siedziby w koszęcińskim pałacu prawdziwe kulturowe imperium. W 2005 roku powołano do życia Śląskie Centrum Edukacji, działa Szkoła Artystyczna, są spotkania, uroczystości każdych kolejnych urodziny grupy, działalność wydawnicza a nade wszystko – ponad sto koncertów rocznie. I na koncerty te warto się wybrać – w końcu “Śląsk” to ikona.
